Assertiviteit IV
Wat maakt van ons “mensen”? Waarin verschillen wij van de dieren? Dieren drijven op hun instincten en op hun aangeleerde geconditioneerde reflexen. Wanneer een hond of een kat opgesloten zit en het dier moet urineren, dan gaat het dat onmiddellijk in een of andere hoek doen, tenzij het getraind is om te wachten tot het baasje thuis komt. Wanneer dit te lang duurt, zal het toch zijn behoeften doen, alle aangeleerde gewoonten ten spijt. Een mens kan nadenken, hij kan alternatieve mogelijkheden overlopen en daaruit zijn beste keuze maken (hij handelt volgens zijn “kaart”, zijn kijk op de wereld). Wanneer een mens honger heeft en hij heeft geen geld meer om voedsel te kopen, kan hij kiezen uit: een job uitvoeren en geld verdienen, voedsel stelen, naar familie gaan, bedelen ... Wat hij kiest, hangt van hemzelf en alleen van hemzelf af, van zijn “kaart”, maar in ieder geval moet hij bereid zijn de gevolgen van zijn keuze te aanvaarden. Wanneer hij voedsel gaat stelen, weet hij dat hij betrapt kan worden en ervoor zal moeten boeten. Kiest hij voor bedelen, dan moet hij de vernedering accepteren die hiermee gepaard gaat. Een assertief persoon neemt de verantwoordelijkheid voor zijn eigen bestaan en daden op zich.
Voor niet-assertieve mensen, mensen die bang zijn voor wat andere mensen kunnen doen, is het “vrij kunnen kiezen” een verontrustende gedachte. Zij vinden dat het gedrag van anderen aan banden moet worden gelegd. Criminelen (egoïstische agressieve mensen) moeten opgepakt en gestraft worden, akkoord! Maar alle welwillende mensen moeten, rekening houdend met de afspraken en regels die gelden binnen de maatschappij, hun eigen leven kunnen leiden, hun eigen keuzes kunnen maken. Zoniet zitten we in een totalitair regime waar alle macht bij de staat ligt of in een gemeenschap waar enkelen bepalen wat mag en niet mag. Hoe kunnen we dan nog een “mens” zijn? Wij mensen hebben een verstand (M), gevoelens (E) en een wil (L). Per definitie moeten wij die kunnen gebruiken, anders worden wij gedegradeerd tot getrainde dieren of tot robotten. Onze westerse cultuur hoort dit niet graag zeggen. Zij heeft liefst zoveel mogelijk productieve consumenten. Die moeten gemanipuleerd kunnen worden.
Manipuleren, zich laten manipuleren, niet assertief zijn, brengt veel ontevredenheid, ruzie en miserie in een mensenleven. Toen ik trouwde, hadden mijn vrouw en ik nog nooit van assertiviteit gehoord, laat staan dat we assertief waren. Ik had een zeker zelfvertrouwen en wist min of meer wat ik wilde. Ik werkte altijd naar een voor mij aanvaardbare situatie toe. Mijn vrouw kwam veel minder op voor haar rechten. Wanneer ze met iets niet akkoord ging en dit zei, verdedigde ik mijn standpunt en daar bleef het bij. Zij gaf geen wederwoord zodat ik in de mening verkeerde dat alles weer in orde was. Maar dat was niet zo. Ze begon haar eigen ding te doen en we groeiden uit elkaar. Was zij voldoende assertief geweest, misschien waren we dan nooit gescheiden. Mijn vriendin heeft een gelijkaardige ervaring achter de rug. Haar man was mentaal stukken sterker dan zij. Was zij toen voldoende assertief geweest, misschien was ze dan ook nooit gescheiden. Een kennis van mij die zeer sterk is in geschiedenis, was in zijn jeugd een boekenwurm en ging niet veel om met kameraden. Toen hij trouwde, trof hij een vrouw die zich gemakkelijk liet doen. Op die manier werd hij nooit tegengesproken. Hij ondervond nooit enige assertiviteit waardoor hij verder ging bouwen aan zijn eigen mentale leefwereld. Daarin leeft hij nu nog. Hij heeft weinig sociale contacten, hij kan niet goed omgaan met zijn medemens, hij kan slecht overweg met zijn gevoelens en emoties. Ik ken koppels die op het eerste gezicht modelkoppels zijn, maar wanneer je ze van dichtbij leert kennen, merk je dat ze aaneenhangen met manipulatie en tegen-manipulatie. Man en vrouw gaan uit, gedragen zich zoals iedereen, maar wanneer er zich ook maar de kleinste gelegenheid voordoet om elkaar te bekritiseren, zullen ze het niet laten. “Zie je wel Pol, jij luistert nooit naar anderen!” “Irma toch, jij hebt ook altijd iets op mij aan te merken!” Je voelt dat er iets, om niet te zeggen veel, wringt in hun relatie. Konden ze het maar op een assertieve manier uitpraten.
In een relatie kan men volgende afspraken maken. Op ieder ogenblik zeggen beide partners eerlijk wat zij zelf (niet denken aan de ander) graag hebben en niet graag hebben. Dit wordt samengelegd en hieruit wordt de voor beide partijen beste oplossing gekozen. Simpel, niet? Dit is theorie, ik weet het, in de praktijk is het zo eenvoudig niet. Toch probeer ik het in mijn eigen relatie met mijn vriendin zo te doen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten